Görsel hiyerarşi, akademik rapor ya da tezinizde okuyucunun bakışını bilinçli bir sırada yönlendiren düzen anlayışıdır: hangi başlık önce görülür, hangi grafik daha baskındır, tablo mu açıklama mı dikkati çeker? Metin içi kodlama sistemi Rapor Anahtarı (RA) ile bütünleştiğinde, her görsel unsur (tablo, grafik, diyagram, fotoğraf) benzersiz etiketlerle (TAB-, GRAF-, DIAG-, IMG-) tanımlanır; bunların boyutu, konumu, renk vurgusu ve tipografik derecesi önceden belirlenmiş bir hiyerarşi kılavuzuna bağlanır. Böylece tezinizin görsel mimarisi, hem estetik tutarlılık hem de bilgi akışı bakımından “tıklanabilir” bir harita hâline gelir. Aşağıda, RA destekli görsel hiyerarşi oluşturmanın kavramlarından şablon tasarımına, tipografi ve renk kurallarından dijital otomasyona kadar uzanan kapsamlı bir yol haritası bulacaksınız.
1 Görsel Hiyerarşinin Temel İlkeleri
İlke | Amaç | RA Kod Örneği | Uygulama |
---|---|---|---|
Boyut Önceliği | Ana bulguyu vurgulamak | GRAF-01 (tam sayfa) | Kritik korelasyon grafiği |
Kontrast | İkincil bilgiyi ayırmak | TAB-03 (gri kutu) | Örneklem demografisi |
Grup ve Yakınlık | İlgili öğeleri bir arada tutmak | DIAG-04 + TAB-04 | Yöntem akışı + değişken listesi |
Renk Kodlama | Kavram ailelerini ayırt etmek | KAV-* renk paleti | Kavram haritası |
Tipografik Ritm | Metin seviyelerini katmanlamak | SEC-, SUB- kodlu başlık stilleri | Bölüm / alt başlık |
2 Kod Mimarisi: Görsel Unsurlar
Kod | Tür | Varsayılan Hiyerarşi Seviyesi | Stiller |
---|---|---|---|
GRAF-01 | Ana Grafik | Seviye 1 (en baskın) | Tam sayfa, renkli |
TAB-01 | Ana Tablo | Seviye 1 | Tam sayfa, koyu başlık |
DIAG-02 | Diyagram | Seviye 2 | ¾ sayfa, pastel renk |
IMG-05 | Fotoğraf | Seviye 3 | ½ sayfa, kenarlıklı |
GRAF-04-S | Ek Grafik | Seviye 4 | ⅓ sayfa, çizgili grid |
Kural 1: Aynı seviye kodlarının görsel boyutları, yazı tipi ve renk setleri identik olmalıdır.
Kural 2: Ana unsur kodları (Seviye 1) her zaman sayfa üst üçte birlik dilimde konumlanır.
3 Stil Kılavuzu Şablonu
4 Metin İçi Referans ve Yerleşim Kuralları
-
Parantez İçi Kod + Seviye
“Kritik eğilim çizgisi (GRAF-01-L1) aşağıda sunulmuştur.”
-
Dipnotta Stil Bilgisi
“* STIL-L1: Tam sayfa renkli grafik.”
-
Çapraz Link (LaTeX / Word)
\ref{GRAF-01}
— tıklayınca grafiğin bulunduğu sayfaya gider.
5 Tipografi ve Renk Paleti
Seviye | Font Ailesi | Boyut | Renk |
---|---|---|---|
1 | Fira Sans | 11 pt | #003366 (navy) |
2 | Fira Sans | 10 pt | #336699 |
3 | Fira Sans | 9 pt | #666666 |
4 | Fira Sans | 8 pt | #999999 |
Renk körlüğü dostu palet için “Blue-Orange Diverging” seti önerilir.
6 Dijital Otomasyon
Araç | İşlev | Katkı |
---|---|---|
PowerPoint Master | Kodlu layout slaytları | Anlık görsel hiyerarşi kontrolü |
Word VBA | Kod→Stil makrosu: GRAF-01 seç, tam sayfa uygula | Hata payı < %2 |
Overleaf | \newcommand{\LevelOneGraphic}{\includegraphics[width=\textwidth]{}} |
Tek komutla seviye sayfa |
Python-Pandas | Kod listesi → Stil check (boyut, DPI) | KPI: %100 uygunluk raporu |
7 Örnek Senaryo
Tez Konusu: “Metaverse Tabanlı Öğrenme Ortamlarının Bilişsel Yük Üzerindeki Etkisi”
-
GRAF-01: “Bilişsel Yük Dağılımı” (tam sayfa, navy)
-
TAB-01: “Katılımcı Demografisi” (tam sayfa)
-
DIAG-02: “Deney Tasarımı Akış Şeması” (75 %)
-
IMG-05: VR laboratuvar fotoğrafı (50 %)
-
GRAF-S-03-L4: Ek korelasyon grafiği (⅓ sayfa)
Denetçi GRAF-01 kodunu tıklayıp grafiğin sayfada üstte konumlandığını, başlığın Heading 2 stilinde ve navy tonunda olduğunu anında doğruladı.
8 Pratik İpuçları
-
Kodlu Mock-up: Ön taslakta kutu çizip kod etiketi yerleştirin; gerçek görseli sonra ekleyin.
-
Alt Metin Zorunluluğu: GRAF- ve IMG- kodları, erişilebilirlik alt metinlerini zorunlu kılar.
-
Versiyon Snapshot: Her görsel değişikliğinde kodun adını sabit tutun, v2-v3 gibi sürüm ekleyin.
-
Renk Erişimi Testi: Coblis veya Toptal Colorblind Filter ile paletinizi test edin.
-
Danışman Checklist’i: Seviye 1–4 kodlarının sayfa dağılımını tabloya dökün, dengesizlik varsa düzenleyin.
Sonuç
Rapor Anahtarı ile Akademik Raporlamada Görsel Hiyerarşi yaklaşımı, tez ve proje raporlarındaki tüm görsel unsurları planlı bir mimariye oturtur. TAB-, GRAF-, DIAG- ve IMG- kodları; boyut, konum, tipografi ve renk kurallarıyla bağlanarak metne sezgisel bir “görsel yol haritası” ekler. Bu yöntem, hem okumayı hızlandırır hem de denetim-revizyon süreçlerinde “görsel tutarlılık” maddesini otomatik geçer. Sonuç: Profesyonel-görünümlü, erişilebilir ve akademik standartlara tam uyumlu bir rapor.