Veri tabanı (VT) seçimi, akademik tezlerde özellikle ampirik araştırmalarda veri saklama bütünlüğü, sorgu verimliliği ve uzun vadeli erişilebilirlik açısından kritik kararlardan biridir. Yanlış bir VT teknolojisi; performans darboğazına, ölçeklenebilirlik sorunlarına ve veri kaybı riskine yol açabilir. Rapor Anahtarı (RA) yaklaşımı, her aday veri tabanı platformunu, seçim kriterini ve pilot test bulgusunu benzersiz kodlarla eşleştirerek (VT-, CRI-, TEST-, RSK-, DEC-) şeffaf bir seçim süreci oluşturur. Bu yazıda, RA yardımıyla teziniz için en uygun veri tabanını nasıl seçeceğinizi 4 000 kelimelik kapsamlı bir rehber hâlinde sunuyoruz: kod mimarisi, karar matrisi, metin-içi referans teknikleri, dijital otomasyon ve pratik senaryolar.
1 Neden Kodlu Veri Tabanı Seçim Süreci?
Sık Karşılaşılan Sorun | Geleneksel Yaklaşımın Açığı | RA Çözümü (Kod) |
---|---|---|
Performans sapması | Test ayrıntıları belgelenmez | TEST- kodu → metrik |
Geleceğe dönük bakım | Seçim kıstası belirsiz | CRI- kodu → kriter |
Danışman uyumsuzluğu | “Neden PostgreSQL değil?” sorusu şahsî | DEC- kodu → karar |
2 Kod Mimarisi
Kod | Tür / Katman | Açıklama |
---|---|---|
VT-01 | Aday Veri Tabanı | PostgreSQL 16 (RDBMS) |
VT-02 | Aday Veri Tabanı | MongoDB 7 (NoSQL-document) |
VT-03 | Aday Veri Tabanı | Neo4j 5 (Graph DB) |
CRI-01 | Seçim Kriteri | ACID uyumluluğu |
CRI-02 | Seçim Kriteri | Yatay ölçeklenebilirlik |
CRI-03 | Seçim Kriteri | JSON desteği |
TEST-01 | Pilot Benchmark | 1 M kayıt insert süresi |
TEST-02 | Pilot Benchmark | 500 k sorgu latency |
RSK-01 | Risk | Öğrenme eğrisi |
DEC-01 | Nihai Karar | PostgreSQL seçildi |
Kural : Her VT- kodu en az bir CRI-, iki TEST- ve bir RSK- koduyla eşleşmelidir.
3 Karar Matrisi (TAB-01)
VT Kod | CRI-01 ACID | CRI-02 Ölçek | CRI-03 JSON | TEST-01 (s) | TEST-02 (ms) | RSK-01 | TOPSIS Skor | DEC-Kodu |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
VT-01 | 5 | 4 | 5 | 38 | 12 | Düşük | 0.86 | DEC-01 |
VT-02 | 3 | 5 | 5 | 42 | 15 | Orta | 0.79 | – |
VT-03 | 2 | 3 | 4 | 50 | 27 | Yüksek | 0.55 | – |
4 Metin-İçi Tartışma Şablonu
“Yatay ölçeklenebilirlik (CRI-02) bakımından MongoDB (VT-02) en yüksek puanı almış olsa da ACID tutarlılığı (CRI-01) düşük kalmıştır. Pilot benchmark sonuçları (TEST-01, TEST-02) PostgreSQL’in (VT-01) tutarlı üstünlük sergilediğini gösterir; öğrenme eğrisi riski de düşüktür (RSK-01). Dolayısıyla nihai karar (DEC-01) PostgreSQL lehinedir.”
5 Dijital Otomasyon
Araç | Kullanım | Katkı |
---|---|---|
Python + Pandas | TEST- sonuçlarından TOPSIS skoru hesaplama | Tek satır kodla güncelle |
Excel PowerQuery | VT ↔ CRI ↔ TEST eşleşmesi | Otomatik TAB-01 üretimi |
Overleaf | \label{VT-01} ile tıklanabilir veri tabanı | Denetçi navigasyonu |
Notion | VT- veritabanı, filtre=CRI-02>4 | Hızlı aday daraltma |
6 Pratik İpuçları
-
Versiyon Sabitliği : VT- koduna sürüm ekleyin (VT-01-16.2).
-
Test Ortamı Belgele : TEST- koduna CPU / RAM parametresi yazın.
-
Risk Matrisi : RSK- kodları için olasılık×etki heatmap hazırlayın.
-
CSV → RA Senkron : Kod listesi CSV dosyası Git repo’da version control.
-
Sunum Hazırlığı : Slaytta grafikleri VT- rozetleriyle renklendirin.
7 Sonuç
Rapor Anahtarı ile Tezlerde Veri Tabanı Seçimi süreci, teknolojik kararınızı rastgele tercihten çıkarıp ölçülebilir, belgelenebilir ve savunulabilir hâle getirir. VT-, CRI-, TEST-, RSK- ve DEC- kodları; aday platformlar, kıstaslar, pilot sonuçlar, riskler ve nihai kararı tek bakışta ortaya koyar. Danışman, jüri veya gelecek araştırmacı; “Neden bu VT?” sorusunun yanıtını anında bulur.