Her tez çalışması, kendinden önceki araştırmalar – yani literatür – üzerine inşa edilir. Ama “hangi bulgunun, hangi yöntem ya da kavramla, hangi çalışmaya dayandığı” net biçimde işaretlenmediğinde, karşılaştırma (benchmarking) yüzeysel bir özet olmaktan öteye geçemez. Rapor Anahtarı (RA); kavram, yöntem, bulgu, argüman ve karşılaştırma kodlarını tek rehberde toplayarak önceki çalışmalarla kıyaslamayı somut, izlenebilir ve savunulabilir kılar. Bu makale; RA kullanarak tezlerde önceki çalışmalarla kıyaslamayı nasıl adım adım planlayacağınızı, kodlama mimarisini, metin içi referans tekniklerini, karşılaştırma tablolarını ve dijital entegrasyonları ayrıntılı biçimde anlatır.
1 Kıyaslama Kod Mimarisi
Kod | Tür | Açıklama |
---|---|---|
REF-01 | Literatür Referansı | Smith (2019) – nitel etnografi |
COMP-01 | Kıyaslama Bulgusu | Ölçüt: örneklem boyutu |
COMP-02 | Kıyaslama Yöntemi | Ölçüt: analiz tekniği |
GAP-01 | Literatür Boşluğu | Eksik alan: uzun süreli takip çalışması |
SYN-01 | Sentez Argümanı | Farkların birleşik yorumu |
Kural: REF- kodu → COMP- kodu → SYN-/GAP- kodu sıralamasını koruyun.
2 Adım Adım Kıyaslama Süreci
-
Literatür Haritalama
-
Her referansı REF- koduyla etiketleyin; rapor anahtarına yazar, yıl, yöntem, bulgu sütunları ekleyin.
-
-
Kıyaslama Ölçütü Seçimi
-
Örneklem, yöntem, bulgu, bağlam vb. için COMP- kodları tanımlayın.
-
-
Boşluk Analizi
-
Karşılaştırma sonrası açıkta kalan alanları GAP- kodlarıyla işaretleyin.
-
-
Sentez ve Argüman
-
Farklı çalışmaların bulgularını SYN- kodlarıyla ortak yoruma bağlayın.
-
3 Metin İçi Referans Şablonu
“Örneklem büyüklüğü açısından çalışmamız (n = 312) Smith (2019)’un etnografisine (REF-01|COMP-01) göre iki kat fazladır. Bununla birlikte, veri toplama süresi uzun süreli takibi içermediğinden literatürde tanımlanan boşluk (GAP-01) kısmen sürmektedir. Bulguların yapısal eşleşmesi, veri çeşitliliği farkını gözler önüne serer (SYN-01).”
4 Karşılaştırma ve Sentez Tabloları
4.1 Kıyaslama Matrisi (TAB-01)
REF Kod | Yöntem | Örneklem | Ana Bulgu | COMP Kod | Açıklama |
---|---|---|---|---|---|
REF-01 | Etnografik | 152 | X davranış örüntüsü | COMP-01 | Örneklem küçük |
REF-05 | Anket | 480 | Y korelasyonu | COMP-02 | Farklı analiz |
REF-09 | Karma | 210 | Z tema kümesi | COMP-01 & 02 | Kapsamlı |
4.2 Boşluk ve Sentez Tablosu (TAB-02)
GAP Kod | Tanım | İlgili REF Kodlar | Araştırma Katkısı |
---|---|---|---|
GAP-01 | Uzun süreli takip eksikliği | REF-01, REF-05 | 6 aylık panel veri |
SYN-01 | Birleşik bulgu çerçevesi | Tüm REF’ler | Model önerisi |
5 Dijital Entegrasyon
Araç | Kullanım | Yarar |
---|---|---|
Zotero Tags | REF- ve COMP- kodlarını etiketlemek | Kaynak/kod eşleşmesi |
Excel PowerQuery | REF listesi ↔ COMP matrisi birleşimi | Otomatik kıyaslama tablosu |
Overleaf | \label{COMP-01} ile metin içi \ref | Kodlu geçiş, otomatik tablo listesi |
Obsidian | REF ↔ GAP backlink grafı | Görsel literatür haritası |
6 Pratik İpuçları
-
Tek REF – Çok COMP: Bir kaynak birden fazla ölçütle kıyaslanabilir; kodları virgülle ayırın.
-
Renkli Kod Rozetleri: Metinde REF- kodlarını mavi, COMP- kodlarını turuncu, GAP- kodlarını kırmızı vurgulayın.
-
Sürüm Kontrol: REF ekleme/çıkarma işlemleri Git diff’e net yansısın.
-
Danışman Check–List: Kodlu karşılaştırma tablolarını erken paylaşarak boşluk analizinizi onaylatın.
-
Sunum Hazırlığı: Slaytlarda REF/COMP rozetleriyle görsel hizalama yapın.
7 Sonuç
Rapor Anahtarı ile Önceki Çalışmalarla Kıyaslama, literatür özetini sadece “kim ne demiş” listesinden çıkarıp “kim, hangi ölçütlerde, ne kadar benzer/farklı” sorgusuna dönüştürür. Kod tabanlı kıyaslama; bulgu, yöntem ve bağlam farklarını elle tutulur tablolar ve referans bağlantılarıyla somutlaştırır. Böylece teziniz, önceki araştırmalar karşısında konumunu net ifade eder, özgün katkısını güçlendirir ve savunma sırasında metodolojik tercihlerinizi sağlam temellere oturtur.